Rozwój motoryzacji i sieci komunikacyjnych ułatwia i przyspiesza transport towarów w systemie door-to-door, ale też wiąże się z zagrożeniem, nie tylko dla środowiska, ale też pieszych. Na drogach gminnych i powiatowych stosuje się więc liczne elementy zwiększające bezpieczeństwo, w tym progi zwalniające.
Rodzaje progów zwalniających
Próg zwalniający to po prostu wypukłość na jezdni, która skłania kierowców do redukcji prędkości (zazwyczaj do 20 lub 30 km/h). Przekroczenie progu z większą prędkością powoduje podbicie samochodu, a co za tym idzie - dyskomfort dla kierowcy i pasażerów. W skrajnych przypadkach, auto może nawet zostać uszkodzone. Progi są wykonywane z różnych materiałów - zazwyczaj kostki brukowej lub gumy.
Najprościej można podzielić progi zwalniające na:
- listwowe - jeden jednolity lub składający się z segmentów element na całej szerokości drogi,
- płytowe - płyta stworzona na jezdni przed odpowiednie ukształtowanie nawierzchni lub ułożenie na niej elementu zwalniającego, posiada najazdy,
- wyspowe - wyspa lub wyspy znajdujące się na jezdni, dostosowane do ruchu autobusowego, ponieważ szeroki rozstaw kół pozwala je ominąć.
Popularnym rozwiązaniem są progi zwalniające-podrzutowe, które można umieszczać poza drogami publicznymi (na parkingach, terenach zakładowych, zamkniętych osiedlach itp.
Najważniejsze korzyści z progów zwalniających
Progi zwalniające przede wszystkim skłaniają kierowców do redukcji prędkości, skuteczniej niż mandaty wystawiane za jej przekroczenie. Pozwala to zwiększyć bezpieczeństwo na drogach, szczególnie w rejonach przedszkoli, szkół i placów zabaw - miejscach, powszechnie uczęszczanych przez dzieci, gdzie rośnie ryzyko wypadku. Szerokie zastosowanie progów wynika przede wszystkim ze względów praktycznych - ich montaż jest prosty, szybki i niedrogi. Można więc zwiększyć bezpieczeństwo w okolicy bez kosztownych inwestycji, dezorganizujących ruch w mieście na czas remontu.
Montaż progów zwalniających może też przyczyniać się do zmniejszenia ruchu na drodze. Kierowcy niechętni do redukcji prędkości, jeśli są świadomi obecności progów, często wybierają drogę o wyższej kategorii, gdzie można poruszać się szybciej i nie ma elementów spowalniających jazdę. Dotyczy to szczególnie ruchu tranzytowego, który gdy to tylko możliwe, staramy się skierować na obwodnice i drogi wyższej kategorii.
Czy progi zwalniające mają też wady?
Progi, podobnie jak każde rozwiązanie, nie są pozbawione wad. Przede wszystkim, kierowcy redukują prędkość tylko w jednym konkretnym miejscu, nie jesteśmy w stanie skłonić ich do przestrzegania przepisów na całej trasie. Gwałtowne hamowanie przed progiem przyczynia się też do większego zużycia płynu hamulcowego i paliwa, chociaż to jest raczej problemem kierowców stosujących nieprawidłową technikę jazdy, niż progów zwalniających, jako takich.
Minusem mogą być również drgania oraz zwiększenie poziomu hałasu. Przyczyniają się do tego głównie kierowcy, którzy wjeżdżają na progi ze zbyt dużą prędkością. Ten problem można zminimalizować stosując progi z gumy, które nie są zbyt wysokie i nie powodują nadmiernych wstrząsów. Warto też pamiętać, że próg zwalniający zmusza do redukcji prędkości wszystkich kierowców, również prowadzących pojazdy uprzywilejowane. Właśnie dlatego, progów nie można umieszczać przy stacjach służb ratowniczych.
Zasady umieszczania progów zwalniających na drogach
Obowiązujące w tym zakresie przepisy znajdziemy w Obwieszczeniu Ministra Infrastruktury z 19 września 2019 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowych warunków technicznych dla znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego i warunków ich umieszczania na drogach.
Niezależnie, czy interesują nas lampy drogowe LED, czy progi spowalniająco-wyrzutowe, widoczność jest bardzo istotna. Chodzi tutaj nie tylko o elementy odblaskowe i kolor, ale też umiejscowienie oraz oznakowanie. Progi można montować wyłącznie w obszarze zabudowanym na drogach lokalnych, dojazdowych, ewentualnie zbiorczych. Jedną z najważniejszych zasad jest umieszczanie progów co najmniej 40 m od skrzyżowania czy 20 m od końca łuku poziomego lub przejazdu kolejowego. Jeżeli na terenie obowiązuje ograniczenie prędkości do bezpiecznej dla przejazdu przez próg, jego obecność zapowiada tylko znak A-11a z tabliczką T-1 informującą o odległości od progu. Jeśli dozwolona prędkość jest zbyt wysoka na przekroczenie progu, należy umieścić również znak ograniczenia prędkości.
Progi podrzutowe oznacza się za pomocą znaku poziomego P-25. Nie ma jednak takiego obowiązku, jeśli próg jest wykonany z czarno-żółtych segmentów - zapewniają mu odpowiednią widoczność, dlatego farba drogowa nie jest już niezbędna. W przypadku progów składających się z segmentów, poleca się jednak umieszczanie punktowych elementów odblaskowych na powierzchniach najazdowych.
Progi zwalniające, podobnie jak wszystkie inne rozwiązania, nie są pozbawione minusów. Możliwość zmniejszenia ryzyka wypadku przewyższa jednak ewentualne utrudnienia, dlatego są tak popularnym rozwiązaniem skłaniającym kierowców do redukcji prędkości.